Bỏ cấp huyện, đầu tư mạnh cho cấp xã

Theo các chuyên gia, khi sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, cần tăng cường đầu tư cho cấp xã

Advertisement

Bà Nguyễn Phương Thủy

Bà Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội:

Bảo đảm nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ

Bỏ chính quyền cấp huyện đồng nghĩa phân quyền nhiều hơn cho cấp xã. Lúc đó, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ở cấp xã sẽ đảm đương nhiệm vụ, quyền hạn lớn hơn để giải quyết các công việc liên quan đến người dân, doanh nghiệp.

Khi nhiệm vụ, quyền hạn lớn hơn thì vấn đề nguồn lực rất quan trọng. Do đó, cần sớm sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến ngân sách nhà nước để phân bổ cho cấp xã, bảo đảm nguồn lực thực hiện nhiệm vụ được khi bỏ chính quyền cấp huyện.

Bên cạnh đó, khi sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, bỏ cấp huyện, chúng ta cần có quy định rõ ràng, cụ thể về các thủ tục, giấy tờ liên quan đến người dân, doanh nghiệp. Trong đó, cần nêu rõ các loại giấy tờ nào cần thay đổi, loại giấy tờ nào vẫn còn giá trị sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định, để người dân nắm bắt. Nếu chúng ta không quy định rõ, dù một số giấy tờ còn giá trị sử dụng nhưng người dân vẫn đi đổi, vừa gây tốn kém cho người dân và quá tải cho hệ thống xử lý hồ sơ của cơ quan nhà nước.

Đại biểu Quốc hội Vũ Trọng Kim

Đại biểu Quốc hội Vũ Trọng Kim - nguyên Phó Chủ tịch, nguyên Tổng Thư ký Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam:

Thời điểm phù hợp để thực hiện

Cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn bộ máy thời gian qua đã đạt được nhiều kết quả tích cực, được nhân dân ủng hộ. Việc tiến tới sáp nhập tỉnh, bỏ đơn vị hành chính cấp huyện sẽ giảm bớt gánh nặng trong quản lý nhà nước, giảm tầng nấc, giảm bớt sự cồng kềnh, tạo không gian phát triển mới. Đây là thời điểm phù hợp để thực hiện chủ trương lớn này.

Khi bỏ cấp huyện, đặt ra vấn đề nâng cao năng lực quản lý của cấp xã, tức là cấp cơ sở. Toàn quốc hiện có 10.035 đơn vị hành chính cấp xã, sau khi sáp nhập sẽ còn khoảng 2.000, mỗi xã gần như một huyện nhỏ. Như vậy, năng lực cấp xã sẽ phải được nâng lên cao hơn nữa để đảm đương khối lượng công việc, nhiệm vụ lớn hơn trước khi tăng cả về diện tích và quy mô dân số. Điều này hoàn toàn có thể thực hiện bởi chúng ta sẽ giảm tầng nấc trung gian là cấp huyện, giảm chi thường xuyên, dành nguồn lực đầu tư cho cấp cơ sở - nơi gần dân nhất.

Ông Nguyễn Tiến Dĩnh

Ông Nguyễn Tiến Dĩnh, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ:

Thông suốt từ Trung ương xuống cơ sở

Khi bỏ cấp huyện, tức là cấp trung gian, công tác điều hành sẽ thông suốt từ Trung ương xuống cơ sở. Với việc xây dựng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp và xây dựng được cấp cơ sở mạnh, năng lực quản lý tốt, chúng ta hoàn toàn có thể đáp ứng được các yêu cầu trong bối cảnh mới, bước vào kỷ nguyên mới.

Việc thực hiện các chính sách của Trung ương, của tỉnh đều từ cấp xã, do vậy, bộ máy và điều kiện để cấp xã thực hiện được là vấn đề cần tính đến. Kết luận 126 của Bộ Chính trị đã nhấn mạnh, phải củng cố, tăng cường cho cấp xã không chỉ về số lượng mà cả chất lượng nguồn nhân lực, kinh phí, bảo đảm các điều kiện để chính quyền địa phương cấp cơ sở thực hiện cho tốt, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cao hơn.

Cán bộ UBND phường 8, quận 10, TP HCM trong giờ làm việc. Ảnh: HOÀNG TRIỀU

PGS-TS Tô Văn Hòa

PGS-TS Tô Văn Hòa, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Luật Hà Nội:

Sửa đổi, bổ sung Hiến pháp là nhân tố then chốt

Việc tinh gọn bộ máy chính quyền địa phương theo hướng không tổ chức cấp huyện là một bước đi quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, tạo điều kiện cho chính quyền địa phương hoạt động chủ động và hiệu quả, phục vụ tốt nhất lợi ích của nhân dân.

Để thực hiện chủ trương này, cần thiết phải sửa đổi, bổ sung Hiến pháp nhằm tạo nền tảng hiến định rõ ràng, ổn định cho quá trình sắp xếp lại tổ chức bộ máy. Việc điều chỉnh các điều khoản liên quan đến tổ chức chính quyền địa phương không chỉ phản ánh nguyên tắc quản trị hiện đại, mà còn bảo đảm mối quan hệ hài hòa giữa Trung ương và địa phương, tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao quyền quản lý phù hợp với điều kiện, đặc thù của từng địa phương.

Việc sửa đổi, bổ sung Hiến pháp sẽ là nhân tố then chốt đưa mô hình quản trị hành chính của đất nước phát triển bền vững, góp phần xây dựng một nền hành chính tinh gọn, hiệu quả và thích ứng linh hoạt với những yêu cầu của thời kỳ phát triển sắp tới.

PGS-TS Nguyễn Thường Lạng

PGS-TS Nguyễn Thường Lạng, giảng viên cao cấp Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế (Đại học Kinh tế Quốc dân):

Phải tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp

Cần sớm rà soát thẩm quyền hiện nay của cấp huyện, để tiến tới sửa đổi, bổ sung quy định pháp luật, phân quyền xuống cho cấp xã, tránh khoảng trống khi sắp xếp đơn vị hành chính.

Mục tiêu của chúng ta là sắp xếp, tinh gọn nhưng không được để gián đoạn công việc. Cần triển khai song song, đồng thời, để khi bộ máy mới đi vào hoạt động sẽ thông suốt. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh thông tin, tuyên truyền đến người dân về các nhiệm vụ tới đây sẽ phân cấp cho xã, những thủ tục hành chính nào người dân có thể thực hiện tại cấp xã, hoặc trên môi trường trực tuyến để họ nắm được.

Cùng với việc bỏ cấp huyện, phương án sáp nhập tỉnh cũng đang được cấp có thẩm quyền xem xét. Do đó, để không ảnh hưởng đến các hoạt động của người dân, doanh nghiệp khi thực hiện các thủ tục hành chính liên quan đến công tác quản lý nhà nước thì việc lựa chọn trung tâm hành chính - chính trị sau sáp nhập tỉnh là vấn đề rất lớn, cần được xem xét, đánh giá thấu đáo để đưa ra phương án phù hợp, không để gián đoạn công việc khi sắp xếp đơn vị hành chính.

Trong trường hợp phải lựa chọn một vị trí mới để đặt trung tâm hành chính - chính trị, cần cân nhắc đến yếu tố sử dụng lại các trụ sở làm việc cũ, hạn chế xây mới để tránh lãng phí. Bên cạnh đó, vị trí của trung tâm hành chính - chính trị mới phải thuận lợi cho việc đi lại của người dân, doanh nghiệp của hai tỉnh khi thực hiện sáp nhập.

Ví dụ khi sáp nhập 2 tỉnh vào với nhau, có chiều dài toàn tỉnh khoảng 300 km, nếu đặt trụ sở ở trung tâm của tỉnh cũ, thì việc đi lại của người dân rất khó khăn. Do đó, có thể cân nhắc ở vị trí giữa, để trong một buổi sáng, người dân có thể đến các trung tâm hành chính để giải quyết công việc và trở về nhà của mình.

Lưu ý thêm là khu hành chính - chính trị mới cần xây dựng tập trung để bảo đảm tính liên thông trong giải quyết thủ tục, tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp khi đến làm việc, tiết giảm chi phí đi lại, tránh khoảng trống trong thời gian đầu.

Song song với đó tiếp tục cải cách hành chính, xử lý thủ tục trên môi trường số để khoảng cách địa lý không còn là vấn đề quá lớn khi người dân, doanh nghiệp muốn làm thủ tục hành chính.