Vì sao ông Trump bất ngờ ra lệnh tấn công lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn ở Yemen?

Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đang muốn giải quyết dứt điểm tình trạng lực lượng Houthi tấn công tàu thuyền đi qua Biển Đỏ, cũng như gián tiếp gây áp lực lên Iran – đối thủ của đồng minh Mỹ là Israel.

Advertisement

Tàu chiến Mỹ phóng tên lửa tập kích lực lượng Houthi hôm 15/3.

Theo hãng tin AFP, Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 15/3 ra lệnh tiến hành các cuộc không kích nhằm vào lực lượng Houthi do Iran hậu thuẫn tại Yemen. Đợt tấn công khiến một số thủ lĩnh của nhóm này thiệt mạng, theo thông báo từ Nhà Trắng hôm 16/3. Đồng thời, chính quyền Mỹ cũng cảnh báo Iran phải chấm dứt sự hỗ trợ đối với Houthi.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth nói Washington sẽ tiếp tục chiến dịch không kích Houthi cho đến khi nhóm này ngừng tấn công tàu thuyền trên Biển Đỏ.

Vấn đề từ thời chính quyền Joe Biden

Lực lượng Houthi bắt đầu tấn công các tàu quân sự và thương mại trên một trong những tuyến hàng hải nhộn nhịp nhất thế giới ngay sau khi xung đột giữa Hamas và Israel nổ ra vào tháng 10/2023.

Houthi tuyên bố họ nhắm vào các tàu có liên quan đến Israel hoặc đồng minh của Israel – bao gồm Mỹ và Anh – để bày tỏ sự đoàn kết với người Palestine. Tuy nhiên, trên thực tế, một số con tàu bị tấn công không có mối liên hệ rõ ràng.

Kể từ đó, Houthi đã tấn công hơn 100 tàu hàng bằng tên lửa và máy bay không người lái, làm chìm hai tàu và khiến bốn thủy thủ thiệt mạng. Một số tên lửa và máy bay không người lái bị đánh chặn hoặc không trúng mục tiêu, trong đó có cả các mục tiêu quân sự của phương Tây.

Các cuộc tấn công tạm dừng trong thời gian lệnh ngừng bắn tại Gaza có hiệu lực vào giữa tháng 1/2025. Tuy nhiên, hôm 12/3, Houthi tuyên bố sẽ tiếp tục tấn công “bất kỳ tàu nào của Israel” sau khi Tel Aviv chặn mọi nguồn viện trợ vào Gaza nhằm gây áp lực lên Hamas trong các cuộc đàm phán nhằm kéo dài lệnh ngừng bắn. Houthi cũng cảnh báo các cuộc tấn công có thể mở rộng sang Vịnh Aden, eo biển Bab el-Mandeb và Biển Ả Rập.

Houthi cũng đã nhiều lần phóng tên lửa, máy bay không người lái (UAV) nhằm vào các tàu chiến của Mỹ và phương Tây, dẫn đến mối đe dọa nghiêm trọng nhất mà Hải quân Mỹ phải đối mặt kể từ Thế chiến II.

Dưới thời chính quyền ông Joe Biden, Mỹ cùng với Israel và Anh đã từng tấn công vào các khu vực do Houthi kiểm soát tại Yemen. Tuy nhiên, một quan chức Mỹ xác nhận rằng chiến dịch hôm thứ Bảy do Mỹ đơn phương thực hiện.

Ông Trump muốn làm tốt hơn

Khói bốc lên ở Yemen sau cuộc không kích của quân đội Mỹ.

“Những cuộc tấn công không ngừng của Houthi đã khiến nền kinh tế Mỹ và thế giới tổn thất hàng tỷ USD, đồng thời đe dọa mạng sống của nhiều người vô tội", ông Trump tuyên bố trên mạng xã hội khi ra lệnh tấn công Houthi. Đây là hành động quân sự đầu tiên của ông Donald Trump kể từ khi nắm quyền nhiệm kỳ hai vào tháng 1.

Cuộc không kích ngày 15/3 đã phá hủy một số trạm radar, hệ thống phòng không hệ thống tên lửa, và UAV của Houthi. Ít nhất một chỉ huy cấp cao của Houthi được cho là đã thiệt mạng. Trong giai đoạn trước, chính quyền ông Biden đã tiến hành một số cuộc không kích nhằm vào Houthi nhưng phần lớn không khôi phục được sự ổn định ở khu vực. 

Ông Trump được cho là muốn chứng minh ông có thể làm tốt hơn người tiền nhiệm. "Phản ứng của ông Joe Biden yếu ớt một cách thảm hại, vì vậy Houthi vẫn cứ tiếp tục tấn công tàu thuyền", ông Trump nói, theo tờ New York Times (NYT). "Những mối đe dọa từ Houthi sẽ không được dung thứ. Chúng tôi sẽ sử dụng vũ lực một cách áp đảo cho đến khi đạt được mục tiêu”.

Giới chức Mỹ cho biết, chiến dịch không kích Houthi dưới thời ông Trump có thể sẽ kéo dài trong vài tuần. Quy mô và cường độ không kích còn tùy vào cách phản ứng của Houthi. Mỹ cũng cần thời gian để xác định các căn cứ và kho vũ khí ngầm dưới lòng đất của Houthi.

Một số cố vấn an ninh quốc gia Mỹ còn muốn theo đuổi một chiến dịch mạnh mẽ hơn, có thể khiến Houthi mất khả năng kiểm soát lãnh thổ ở phía bắc Yemen (giáp biên giới Ả Rập Saudi), theo NYT. Nhưng ông Trump hiện chưa phê duyệt chiến dịch này vì lo ngại Mỹ có thể sẽ phải can dự sâu rộng hơn, bao gồm khả năng triển khai bộ binh.

Tăng sức ép lên Iran

Người dân Yêmne vây quanh một khu vực đổ nát sau khi Mỹ không kích. Ảnh: NYT.

Cuộc không kích Houthi của chính quyền ông Trump cũng được xem là mang ý nghĩa gây áp lực lên Iran – quốc gia đã hỗ trợ Houthi tương tự như cách hậu thuẫn Hamas và các lực lượng ủy nhiệm khác ở Trung Đông.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu được cho là đã nhiều lần kêu gọi ông Trump cùng phối hợp giáng đòn trực tiếp Iran nhưng ông chủ Nhà Trắng không muốn bị lôi kéo vào một cuộc chiến tranh quy mô lớn. Mỹ nối lại tấn công Houthi được xem là nỗ lực giải quyết mối đe dọa đối với đồng minh Israel, theo NYT.

Ông Trump tuyên bố sẽ buộc Iran “chịu hoàn toàn trách nhiệm” đối với hành động mà Houthi gây ra. Trước đó, vào đầu tháng này, Bộ Ngoại giao Mỹ đã một lần nữa đưa Houthi vào danh sách “tổ chức khủng bố nước ngoài”, kèm theo các lệnh trừng phạt đối với bất kỳ ai cung cấp “hỗ trợ vật chất” cho lực lượng này.

Chính quyền ông Trump cũng đang gây sức ép buộc Iran nối lại các cuộc đàm phán song phương về chương trình hạt nhân đang phát triển của nước này. Ông Trump đã gửi thư tới ãnh tụ đạo cao Iran Ali Khamenei, khẳng định sẽ không cho phép Iran đẩy mạnh chương trình hạt nhân.

Ngoài ra, ông Trump đã áp đặt các lệnh trừng phạt mới lên Iran như một phần của chiến dịch “gây sức ép tối đa”. Ông vẫn để ngỏ khả năng Mỹ giáng đòn quân sự Iran trong khi nhấn mạnh rằng một thỏa thuận hạt nhân mới là điều vẫn có thể đạt được.