Bị Mỹ kiềm chế, Trung Quốc làm thế nào vươn lên vị thế nổi bật thế giới về công nghệ?

Trong bối cảnh DeepSeek nổi lên trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI) và robot hình người của Unitree Robotics nhận được quan tâm đặc biệt, câu hỏi đặt ra là làm cách nào Trung Quốc xây dựng sức mạnh công nghệ quốc gia?

Advertisement

Quang cảnh trung tâm phát triển trí tuệ nhân tạo (AI) của Trung Quốc tại thành phố Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang vào ngày 8/1/2025. Ảnh: VCG.

Theo tờ Thời báo Hoàn Cầu, nhiều người đặt câu hỏi: Môi trường đặc biệt nào ở Trung Quốc đang nuôi dưỡng làn sóng các ngôi sao công nghệ có thể giúp tái định hình tương lai của sự đổi mới và đưa Trung Quốc vươn tầm trở thành trung tâm công nghệ hàng đầu thế giới?

Bất chấp sức ép và sự kiềm chế từ Mỹ trong lĩnh vực công nghệ cao, DeepSeek là một ví dụ cho thấy Trung Quốc đã vượt qua những khó khăn để gây chú ý trên toàn cầu, dẫn đến việc các tập đoàn đầu tư toàn cầu định giá lại tài sản của Trung Quốc, chẳng hạn như cổ phiếu của các công ty công nghệ cao.

Những nỗ lực toàn diện

Theo tờ Hoàn Cầu, không chỉ có DeepSeek và Unitree robotics thúc đẩy ranh giới đổi mới sáng tạo. Ngày càng nhiều công ty công nghệ mới nổi của Trung Quốc xuất hiện ở các thành phố lớn như Hàng Châu, Bắc Kinh, Thượng Hải, Thâm Quyến bao gồm BrainCo, Game Science, DEEP Robotics, Manycore Tech… Các công ty này cũng đang tạo nên làn sóng mới.

Hàng Châu đang là thành phố đi đầu ở Trung Quốc trong lĩnh vực phát triển công nghệ cao nhờ nét độc đáo riêng và những ưu đãi của chính quyền giúp nơi đây thu hút được nhiều nhân tài hàng đầu.

Công ty trí tuệ nhân tạo Trung Quốc DeepSeek cũng đặt trụ sở tại Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang. "Chúng ta hãy tiếp tục đẩy mạnh công nghệ tiên tiến, đổi mới sáng tạo và phát triển lực lượng sản xuất chất lượng cao để tạo ra động lực mạnh mẽ nhất của thời đại vào năm 2025", Diêu Cao Viên, Thị trưởng Hàng Châu, phát biểu trong cuộc họp đầu năm mới. 

Theo Hoàn Cầu, báo cáo công tác năm 2025 của tỉnh Chiết Giang đã vạch ra kế hoạch hỗ trợ Hàng Châu trở thành trung tâm AI hàng đầu thế giới, đặt mục tiêu đạt được mức tăng trưởng ít nhất 6,5% về giá trị gia tăng của các doanh nghiệp kỹ thuật số hàng đầu trong năm nay. Hàng Châu đã và đang tăng cường hỗ trợ chính sách cho các công ty công nghệ mới nổi tiên tiến.

8 năm trước, các quan chức thành phố đã đích thân tới Mỹ để mời Han Bicheng, một doanh nhân đã xây dựng doanh nghiệp ở Mỹ và đang có kế hoạch trở về Trung Quốc. Giới chức Hàng Châu mời Han thành lập trụ sở ở thành phố và doanh nhân này đã bị thuyết phục. Công ty của Han tập trung vào công nghệ giao diện não-máy tính. Đây là công nghệ giúp giao tiếp trực tiếp giữa não bộ và máy tính hoặc thiết bị điện tử mà không cần qua các phương tiện vật lý.

"Các cơ quan chính quyền, cùng với đội ngũ của tôi, đã thảo luận về sự phát triển và ứng dụng trong tương lai của các sáng kiến giao diện não-máy tính. Sự quan tâm và cam kết thực sự của thành phố đối với đổi mới, cũng như sự tôn trọng nhân tài là điều gây ấn tượng", Han nói trên tờ Hoàn Cầu hôm 11/2.

Han cho biết việc trở về Trung Quốc để phát triển doanh nghiệp là "quyết định đúng đắn nhất". So với nước ngoài, Trung Quốc có nguồn nhân lực dồi dào, chuỗi công nghiệp hoàn chỉnh phục vụ sản xuất chính xác và tiềm năng thị trường rộng lớn.

Hàng Châu được biết đến là "thành phố internet" với hệ sinh thái đổi mới sáng tạo phát triển mạnh mẽ. Chính quyền địa phương ưu tiên cao cho đổi mới công nghệ, Wang Peng, nghiên cứu viên cộng tác tại Viện Khoa học Xã hội Bắc Kinh, cho biết.

Màn trình diễn có sự tham gia của robot hình người Unitree trong sự kiện mừng Tết Nguyên đán 2025. Nguồn: CGTN.

Ngoài ra, Hàng Châu còn được hưởng lợi từ nguồn nhân lực dồi dào đến từ các viện nghiên cứu và giáo dục đại học, cung cấp hỗ trợ tài năng mạnh mẽ và hỗ trợ trí tuệ cho các công ty công nghệ cao. Thị trường vốn năng động của thành phố đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc tài trợ và phát triển các công ty công nghệ mới nổi. Cùng nhau, những yếu tố này đã thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của nhiều công ty công nghệ cao ở Hàng Châu nói riêng và Trung Quốc nói chung, Wang nói.

Tạo ra tác động toàn cầu

Theo tờ Hoàn Cầu, thành công của Hàng Châu là một phần của xu hướng rộng lớn hơn, được thúc đẩy bởi sự tập trung sâu sắc của Trung Quốc trong lĩnh vực công nghệ.

Từ 5G đến AI và robot thông minh, từ phát triển năng lượng tái tạo xanh đến sản xuất hàng loạt xe điện và từ đường sắt cao tốc đến thám hiểm hàng không vũ trụ, các công nghệ đột phá của Trung Quốc tiếp tục thiết lập các chuẩn mực mới của thế giới, Hoàn Cầu cho biết.

Theo Hội nghị công tác kinh tế trung ương của Trung Quốc được tổ chức vào tháng 12/2024 tại Bắc Kinh, cần tăng cường nghiên cứu cơ bản và phấn đấu đạt được nhiều đột phá hơn trong các công nghệ then chốt và cốt lõi, áp dụng các sắp xếp mang tính tiên tiến cho các dự án công nghệ lớn, tiến hành các cuộc trình diễn quy mô lớn để ứng dụng các công nghệ, sản phẩm và kịch bản sử dụng mới, khởi động sáng kiến AI+ quốc gia, nuôi dưỡng các ngành công nghiệp tương lai và thúc đẩy sức mạnh chiến lược của Trung Quốc về khoa học và công nghệ.

Hiện nay, Trung Quốc có hơn 463.000 doanh nghiệp công nghệ cao và hơn 169.000 doanh nghiệp công nghiệp công nghệ cao, vượt qua cả mục tiêu của chính phủ. Hơn 570 công ty công nghiệp Trung Quốc đã lọt vào top 2.500 doanh nghiệp chi tiêu cho nghiên cứu và phát triển toàn cầu, chiếm gần 1/4 tổng số, Thứ trưởng Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin Trung Quốc Trương Vân Minh nói trong một cuộc họp báo.

Riêng công ty Unitree Robotics hiện đã nộp đơn xin cấp khoảng 180 bằng sáng chế trong và ngoài nước, với hơn 150 bằng sáng chế đã được cấp, công ty chia sẻ với tờ Hoàn Cầu.

Năm 2024, sản phẩm robot bốn chân của Unitree Robotics đã chiếm khoảng 60 phần trăm thị phần toàn cầu. "Với những tiến bộ công nghệ đang diễn ra và chi phí sản xuất giảm, chúng tôi tin rằng robot bốn chân sẽ sớm trở thành một phần thiết yếu của cuộc sống hàng ngày, tiếp cận nhiều hộ gia đình trên thế giới", người sáng lập kiêm giám đốc điều hành của công ty, Wang Xingxing, nói.

Kể từ năm 2017, Trung Quốc đã đặt phát triển chất lượng cao lên thành ưu tiên hàng đầu. Năm 2023, nước này đã đưa ra khái niệm phát triển lực lượng sản xuất chất lượng mới để tăng trưởng kinh tế sẽ được thúc đẩy bởi những đổi mới. Các chính quyền địa phương ở Trung Quốc đã chuyển từ ưu tiên quy mô kinh tế sang tập trung vào chất lượng kinh tế, Pan Helin, một thành viên của Ủy ban chuyên gia về kinh tế thông tin và truyền thông thuộc Bộ Công nghiệp và Công nghệ thông tin, nói trên tờ Hoàn Cầu.

Ngày càng có nhiều cải tiến giúp Trung Quốc giành được lợi thế cạnh tranh trên trường quốc tế, giúp thúc đẩy việc bán các sản phẩm và dịch vụ công nghệ cao của Trung Quốc. Theo ông Pan, Mỹ và phương Tây càng cố gắng áp đặt các hạn chế thì sự đổi mới trong lĩnh vực công nghệ cao của Trung Quốc sẽ càng phát triển mạnh mẽ.