Tranh luận khi người bệnh xưng hô 'chị - em' với bác sĩ

Khi gọi bác sĩ là "chị", nữ bệnh nhân 26 tuổi lập tức bị chỉnh cách xưng hô sao cho đúng.

Mới đây, một diễn đàn mạng đăng chia sẻ của cô gái 26 tuổi đến bệnh viện khám và gọi bác sĩ là chị xưng em. Sau đó, người bệnh này bị bác sĩ chỉnh lại cách xưng hô với bác sĩ như thế nào cho đúng. “Ủa bác sĩ hay là giáo viên vậy?”, nữ bệnh nhân này thắc mắc. 

Ngay sau đó, bài viết đã có hàng nghìn lượt chia sẻ, bình luận với nhiều ý kiến khác nhau.

Một người có tên Dun Le cho hay mình từng rơi vào hoàn cảnh tương tự khi đưa người thân bị sốc phản vệ đi cấp cứu. Khi đó, chị nhờ một điều dưỡng: “Em ơi, đo dấu hiệu sinh tồn giùm”. Tuy nhiên, nữ điều dưỡng trẻ đã quay lại lườm và nhấn mạnh: “Chị bao nhiêu tuổi mà gọi tôi bằng em?”.

Chị Dun Le nói rõ tuổi của mình và hỏi có cần xem căn cước công dân không. Khi đó, người điều dưỡng mới lí nhí: “Vâng, em đo huyết áp cho bà đây”.

Một bạn đọc nickname Huevu ý kiến: “Tôi năm nay 61 tuổi, con út 25 tuổi. Khi đi khám bệnh, tôi toàn gọi 'bác sĩ' dù họ bao nhiêu tuổi, cũng như xưa nay vẫn gọi thầy cô giáo của con là thầy cô, không tính tới tuổi tác. Đó là cách xưng hô để tôn trọng hai nghề đặc biệt trong xã hội là nghề cứu người và trồng người. Cách gọi này cũng rất lịch sự nữa...".

Advertisement

Bệnh nhân khám tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội). Ảnh minh họa: Thành Dương. 

Theo thầy thuốc ưu tú, bác sĩ chuyên khoa 2 Huỳnh Thanh Hiển - nguyên bác sĩ Bệnh viện Tâm thần TPHCM, việc xưng hô giữa bác sĩ và bệnh nhân, người nhà như thế nào tùy theo cách giao tiếp của mỗi người. Tuy nhiên, vị bác sĩ này cho rằng cách xưng hô không nên suồng sã. Với trường hợp trên, nếu bác sĩ cho rằng cách nói "chị - em" là không tôn trọng nhưng cũng không cần phải chỉ trích. 

Theo bác sĩ Hiển, gọi bác sĩ là “bác” hay theo đại từ nhân xưng khác tùy vào ngữ cảnh. Đến nay, không có sách vở nào quy định việc bệnh nhân phải gọi bác sĩ bằng "bác". 

Khi khám bệnh, bác sĩ Hiển cũng gặp nhiều trường hợp xưng hô không phù hợp nhưng chỉ nhắc khéo, họ thay đổi ngay. “Tôi nhớ có một người bệnh nhìn qua sổ y bạ kém tôi 6 tuổi nhưng vào khám xưng hô 'chị - em', tôi cười đùa: Chúng ta có họ hàng gì không mà cô xưng hô vậy. Người bệnh thấy ngại và họ thay đổi”. 

Bác sĩ Hiển cũng nhớ một trường hợp thú vị khác: “Bà cụ bằng tuổi mẹ tôi nhưng vẫn nói: Bác khám giùm con. Tôi cười bảo: Bà bằng tuổi mẹ tôi, xưng hô như vậy là tổn thọ cho tôi lắm”. 

Theo bác sĩ Hiển, khi khám bệnh tùy theo trường hợp bệnh nhân mà có cách xưng hô phù hợp. Nếu bệnh nhân bằng tuổi con - cháu mình, xưng con - bác thì ông đáp lại như vậy. Nếu xưng em - bác, ông khéo léo sửa thành tôi - cô.

Với bệnh nhân nam nhiều tuổi hơn, bác sĩ xưng tôi - anh, nữ giới xưng: tôi - cô. 

“Trong bất cứ hoàn cảnh nào, cách xưng hô trong giao tiếp cũng thể hiện tính cách của mỗi người, tôi không yêu cầu bệnh nhân phải gọi mình bằng 'bác', không nên quá khắt khe, nếu họ suồng sã quá có thể nhắc khéo, không vì cách xưng hô mà khó chịu trong khám chữa bệnh”, bác sĩ Hiển nói.

“Khi khám bệnh, bác sĩ có thể xem hồ sơ bệnh nhân, biết độ tuổi và lựa chọn đại từ nhân xưng phù hợp, lịch sự. Tuy nhiên, người bệnh không nên võ đoán rằng bác sĩ nhỏ tuổi hơn mình (khoảng cách tuổi đôi ít khi khó đoán) và vô tư cứ gọi bằng 'em'. Bác sĩ không cần tỏ ra nghiêm trọng và đòi hỏi phải gọi kính ngữ”, bác sĩ Hiển bổ sung. 

Thạc sĩ, bác sĩ Hoàng Quốc Tưởng - Bệnh viện Nhi đồng 2, TPHCM cho biết, việc việc xưng hô theo thói quen của vùng miền. Anh đều được mẹ của các bệnh nhi gọi là “bác” dù nhiều phụ huynh lớn tuổi hơn.

“Nhiều bà của bệnh nhi họ gọi tôi: 'bác cho cô hỏi', 'bác cho mẹ con hỏi'… hay có trường hợp thấy tôi trẻ quá họ gọi 'cưng ơi cưng'. Việc gọi như thế nào là do thói quen của mỗi nơi”, bác sĩ Tưởng nói. Ngược lại, bác sĩ Tưởng đôi khi cũng thoải mái gọi mẹ các bệnh nhi là “bà”.

Theo quan điểm của bác sĩ Tưởng, ngành y cung cấp dịch vụ sức khỏe, không phải là bề trên để đòi hỏi phải xưng hô cho đúng.