Loại cá đặc sản vùng cao giá nửa triệu đồng/kg, có nguy tuyệt chủng, bao người săn lùng
Loài cá này sinh sống trên các khe suối, thịt ngon và sạch nên rất được ưa chuộng.
Cá mát là đặc sản nổi tiếng ở Nghệ An. Loài cá này sống ở vùng nước trong hoặc vùng nước có thác. Người dân nơi đây ví cá mát như "lộc trời" ban cho vùng đất này.
Cá mát lớn chỉ bằng hai 3 ngón tay người lớn, con to nhất cũng chỉ nặng từ 500 - 800 gram.
Ở miền Tây Nghệ An nói chung, xã Tam Hợp nói riêng cá Mát được khai thác từ các khe, suối ở thượng nguồn nên có vị thơm ngon riêng, trở thành các món ăn đặc sản nổi tiếng.
Cá mát ban ngày nhanh nhẹn, khôn khéo, rất khó bắt nên thường người dân đi bắt vào ban đêm bằng súng săn cá.
Thức ăn của cá mát là các loại côn trùng trên mặt nước, giun đỏ và rong rêu bám vào đá.
Người dân vùng cao thường đánh bắt cá mát bằng quăng chài. Tuy nhiên chỉ được đánh bắt khi chính quyền địa phương cho phép, vì cá mát ngày càng khan hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng. Sách đỏ Việt Nam năm 2007 đã liệt cá mát ở mức sẽ nguy cấp (VU) cần được bảo vệ ngay.
Người dân địa phương cho biết, cá mát rất hiếm, phải đặt trước mới mua được.
Trên thị trường, cá mát có giá lên tới 500.000 đồng/kg, đây là loài cá "sạch", thịt thơm ngọt nên rất đắt khách.
Cá mát thường được chế biến các món ăn như: kho, nướng giòn chấm muối ớt xanh, rán, nấu canh cá rau rừng...
Mùa cá mát kéo dài từ tháng 2 đến tháng 5 âm lịch.
