10 dấu hiệu cho thấy trẻ bị cha mẹ bạo lực tinh thần mà không hề hay biết

Bạo lực tinh thần, mặc dù không để lại dấu vết trên cơ thể, nhưng lại gây ra những tổn thương sâu sắc cho trẻ em.

Bạo lực tinh thần khác với bạo lực thể chất, không để lại vết thương hay bầm tím trên cơ thể, do đó nó thường bị bỏ qua. Tuy nhiên, ảnh hưởng của bạo lực tinh thần lại rất nặng nề, có thể làm suy yếu sự phát triển cảm xúc và giá trị bản thân của cá nhân. Những tổn thương này có thể kéo dài suốt đời.

Dưới đây là 10 dấu hiệu phổ biến cho thấy con cái có thể đang bị cha mẹ bạo lực tinh thần.

1. Trẻ dễ mất kiểm soát cảm xúc

Trẻ em có thể dễ dàng rơi nước mắt và khó kiểm soát cảm xúc của mình. Nếu lớn lên trong một môi trường thường xuyên bị chỉ trích và không được đáp ứng nhu cầu cảm xúc, trẻ sẽ dễ trải qua những biến động cảm xúc mạnh mẽ. Khi nhận được sự công nhận từ người khác, trẻ sẽ cảm thấy hạnh phúc, nhưng khi thiếu đi sự quan tâm hay hỗ trợ, trẻ có thể nhanh chóng rơi vào trạng thái tuyệt vọng. Sự thiếu ổn định trong cảm xúc này sẽ gây khó khăn cho trẻ trong việc tự điều chỉnh bản thân.

2. Quá thân thiện với người lạ

Nhiều trẻ em có thể thể hiện sự nhiệt tình thái quá với những người mới quen. Nguyên nhân có thể xuất phát từ việc chúng không nhận được tình yêu vô điều kiện từ cha mẹ. Những đứa trẻ này thường cố gắng bù đắp cho những vết thương trong quá khứ bằng cách thể hiện sự quan tâm đến người khác.

Chẳng hạn, chúng có thể bộc lộ sự đồng cảm như một phản xạ tự nhiên, nhằm ngăn chặn người khác phải trải qua những nỗi đau mà chúng đã từng trải qua. Đối với những trẻ em từng bị bạo lực tinh thần, việc thể hiện sự tốt bụng với người lạ có thể là cách để chúng khẳng định bản thân và tìm kiếm sự kết nối.

Advertisement

3. Trẻ tỏ ra thù địch với người khác hoặc động vật

Ngược lại, một số trẻ em bị bạo lực tinh thần có thể thể hiện sự thù địch với bạn bè hoặc động vật. Do đã nội tâm hóa hành vi bạo lực của cha mẹ, những đứa trẻ này có thể sẽ mô phỏng lại cách hành xử của cha mẹ, đổ cảm xúc tiêu cực lên người khác hoặc động vật. Hành vi này thực tế là một nỗ lực để kiểm soát tình huống, bù đắp cho cảm giác bất lực trong quá khứ khi bị kiểm soát, nhưng lại dẫn đến việc bạo lực tinh thần đối với người khác.

4. Trẻ hầu như không có bạn bè

Nhiều trẻ em có thể gặp khó khăn trong việc hòa nhập với mọi người xung quanh, thường cảm thấy nhút nhát khi ở trong môi trường mới. Điều này có thể xuất phát từ việc thiếu kỹ năng cơ bản trong việc xây dựng các mối quan hệ xã hội.

Chẳng hạn, liệu trẻ có từng nhầm lẫn giữa mối quan hệ độc hại và mối quan hệ bình thường, dẫn đến việc liên tục rơi vào những tương tác không lành mạnh? Hoặc có thể trẻ đang tránh né mọi cam kết cảm xúc vì lo sợ bị tổn thương? Những vấn đề này cần được nhận diện và giải quyết để trẻ có thể phát triển một cách toàn diện hơn trong các mối quan hệ xã hội.

5. Trẻ cảm thấy mơ hồ về tương lai

Nếu cha mẹ thường xuyên coi thường trẻ hoặc bỏ qua cảm xúc của trẻ, điều này có thể dẫn đến việc chúng trưởng thành với cái nhìn bi quan về tương lai. Những cảm xúc tiêu cực này sẽ cản trở trẻ theo đuổi ước mơ và khám phá tiềm năng của bản thân. Hệ quả là trẻ có thể cảm thấy mọi nỗ lực đều vô nghĩa và từ đó chọn cách từ bỏ.

6. Trẻ quen với việc kìm nén cảm xúc

Cha mẹ bạo lực tinh thần có thể tạo ra một môi trường không an toàn, khiến trẻ em khó khăn trong việc bày tỏ cảm xúc. Nhiều trẻ em, vì sợ làm cha mẹ tức giận, thường chọn cách kìm nén cảm xúc của mình. Từ nhỏ, những đứa trẻ này học cách trở nên kiên cường như "chiến binh dũng cảm" chỉ để tồn tại. Khi trưởng thành, họ có thể vẫn tuyên bố rằng "không sao đâu", nhưng thực tế, nhiều người lại sử dụng những hành vi không lành mạnh, như uống rượu, để đối phó với những cảm xúc chưa được giải quyết.

7. Trẻ không biết mình là ai

Nhiều trẻ em có thể cảm thấy mơ hồ về bản sắc cá nhân của mình, đặc biệt nếu chúng lớn lên trong một gia đình có sự kiểm soát và thao túng cảm xúc. Trong những trường hợp này, trẻ có thể phát triển tính cách phụ thuộc quá mức vào người khác. Khi không được phép kiểm soát cuộc sống của chính mình, cảm giác về bản thân sẽ khó có thể hình thành, dẫn đến việc trẻ thường xuyên sống theo kỳ vọng của người khác.

8. Trẻ luôn khao khát sự công nhận từ người khác

Bạo lực tinh thần có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến sự tự tin của một người. Để bù đắp cho cảm giác tự ti, nhiều trẻ em có xu hướng cố gắng làm hài lòng người khác nhằm tìm kiếm tình yêu và sự công nhận. Hành vi này thường được thể hiện qua việc xây dựng "hình ảnh hoàn hảo" trên mạng xã hội hoặc duy trì các mối quan hệ bằng những lời nói dối. Sự thiếu tự tin khiến họ khó có thể sống thật và chân thành với chính mình.

9. Trẻ rất khắt khe với bản thân

Khi còn nhỏ, nhiều người trong chúng ta có thể đã trải qua áp lực từ cha mẹ với những yêu cầu cao. Cha mẹ thường đặt ra những tiêu chuẩn không thực tế và kỳ vọng lớn lao, khiến cho trẻ em cảm thấy nếu không đạt được mục tiêu, họ sẽ không đủ tốt. Áp lực này có thể dẫn đến việc hình thành tính cầu toàn, khiến cho cá nhân không cho phép mình mắc lỗi hay thể hiện sự yếu đuối.

10. Trẻ thường xuyên cảm thấy tội lỗi

Nhiều trẻ em bị bạo lực tinh thần trong quá trình lớn lên thường mang theo cảm giác tội lỗi sâu sắc. Khi những đứa trẻ này cố gắng thiết lập ranh giới hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ tình cảm từ người khác, cha mẹ luôn lấy tình cảm ra để khiến chúng cảm thấy có lỗi. Những câu nói như "Chẳng lẽ con quên mẹ rồi sao?" hay "Con không yêu mẹ nữa sao?" có thể khiến trẻ rơi vào trạng thái cô đơn và tự nghi ngờ bản thân.