Tây Ban Nha vô địch EURO nhờ "vùng đất lành", Real & Barcelona không còn là tâm điểm

Tây Ban Nha đoạt EURO 2024 mà không ai tranh cãi xem Real hay Barca đội nào góp công đầu.

Real và Barcelona không còn đóng vai "kép chính"

Tây Ban Nha lên ngôi tại EURO 2024 chắc chắn nằm ở top 3 sự kiện bóng đá quan trọng nhất của năm nay. Nhưng có một sự khác biệt to lớn giữa chiến thắng lần này của “La Roja” so với những danh hiệu đoạt được trong giai đoạn 2008 – 2012.

Advertisement

Nico Williams và Mikel Oyarzabal, 2 người hùng xứ Basque mang về danh hiệu EURO 2024 cho Tây Ban Nha

14 năm trước khi Iker Casillas nâng World Cup lần đầu tiên của tuyển Tây Ban Nha, câu chuyện xoay quanh đội tuyển Tây Ban Nha luôn là chuyện phong cách Real Madrid hay Barcelona, lẫn chuyện các cầu thủ của hai CLB này có hòa hợp với nhau được không. Nhưng giờ ở EURO 2024 đội tuyển này đã xóa nhòa những vấn đề đó để nhường sân cho một khu vực có thể coi là “đất lành chim đậu” của nền bóng đá Tây Ban Nha.

Tới 9 thành viên trong thành phần nhà vô địch đã hoặc đang đá cho Athletic Bilbao và Real Sociedad, và được dẫn dắt bởi HLV Luis de la Fuente, cựu hậu vệ biên của Bilbao đầu những năm 1980. Đó là kỷ nguyên mà bóng đá Tây Ban Nha lần cuối chứng kiến Bilbao và Sociedad thay nhau thống trị La Liga và đẩy Real & Barca ra đằng sau.

Xuyên suốt EURO các cầu thủ của hai đội bóng xứ Basque đã định đoạt trân đấu cho Tây Ban Nha: Mikel Merino ấn định trận thắng Đức ở tứ kết, và Nico Williams với Mikel Oyarzabal ghi bàn trong trận chung kết gặp Anh. Chưa kể cặp trung vệ Aymeric Laporte – Robin Le Normand, 2 người Pháp trưởng thành từ 2 CLB lớn nhất xứ Basque (Athletic Bilbao & Real Sociedad), bảo vệ khung thành của thủ môn Unai Simon cũng của Bilbao.

Laporte và Le Normand, 2 người Pháp trưởng thành tại xứ Basque trước khi lên tuyển Tây Ban Nha

Xứ Basque đã luôn là một vùng đất đặc biệt trong lịch sử bóng đá Tây Ban Nha, chính tại đây người Anh đã mang bóng đá đến và môn này phát triển nhanh hơn bất cứ đâu trên lãnh thổ Tây Ban Nha. Athletic Bilbao ra đời trước Real Madrid lẫn Barcelona, và trong lúc đa số tờ thể thao ở Tây Ban Nha 20 năm đầu thế kỷ XX đưa tin về bóng đá ở phần tin vắn, bóng đá luôn chiếm trang nhất các trang báo xứ Basque.

Tuyển Tây Ban Nha được đặt biệt danh “La Furia Roja” (cơn giận màu đỏ) tại Olympic 1920, một tập thể với đa số cầu thủ đến từ xứ Basque đã thi đấu quả cảm và sẵn sàng đổ máu để mang về tấm huy chương bạc. Lần đầu tiên bóng đá trở thành niềm tự hào của cả nước Tây Ban Nha dẫn tới lượng khán giả tăng vọt, quá trình chuyên nghiệp hóa các CLB diễn ra rộng rãi và La Liga ra đời năm 1929, với 4 trên 8 mùa giải đầu tiên Bilbao vô địch.

Niềm tự hào xứ Basque

Sự tự hào địa phương của xứ Basque được thể hiện với chính sách đã tồn tại hơn 110 năm nay của Athletic Bilbao, đó là chỉ dùng cầu thủ sinh trưởng hoặc lớn lên tại xứ Basque. Khi Bilbao đăng quang La Liga 1955/56, đội bóng đó được đặt cho biệt danh “11 dân làng” (Los once aldeanos) do tất cả các cầu thủ đều sinh ra trong thành phố Bilbao. Real Sociedad cũng áp dụng chính sách này nhưng từ bỏ cuối thập niên 1980 khi Bilbao thâu tóm quá nhiều tài năng địa phương về phía họ.

Ernesto Valverde bên chiếc Cúp nhà Vua 2023/24 của Athletic Bilbao

Ảnh hưởng của tiền bạc khiến thành công của Bilbao và Real Sociedad không còn trong thời hiện đại, với sức mạnh quá lớn của Real và Barca. Nhưng Bilbao có thể tự hào vì đã chưa từng xuống hạng, còn Sociedad suýt nữa vô địch La Liga mùa 2002/03 trước “Los Galacticos” hùng mạnh của Real Madrid. Hai CLB đều đã có danh hiệu những năm gần đây, Sociedad đăng quang Cúp nhà Vua 2020 và Bilbao vô địch mùa 2023/24 vừa qua.

Việc trọng dụng nhân tài địa phương lại giúp xứ Basque phủ sóng ảnh hưởng lên bóng đá châu Âu qua những huấn luyện viên. Rất nhiều nhà cầm quân xứ Basque đã thành công trong những năm qua và họ đều bắt đầu nghề từ công tác tại các đội trẻ ở quê nhà.

Mikel Arteta, Andoni Iraola và Xabi Alonso là đồng đội ở đội trẻ Sociedad. Alonso cùng quê với trợ lý Juanma Lillo của Pep Guardiola ở Man City, trong khi Unai Emery đá cùng lứa trẻ Sociedad với đương kim HLV trưởng đội 1 Sociedad lúc này, Imanol Alguacil. José Luis Mendilibar, người đã đăng quang cả Europa League (với Sevilla) và Europa Conference League (với Olympiakos) từng đá cho đội trẻ Bilbao. Chưa kể mùa này Julen Lopetegui trở lại Anh trong vai trò dẫn dắt West Ham.

Iraola - Arteta - Emery, chỉ là 3 trong rất nhiều HLV thành công ngoài Tây Ban Nha của xứ Basque

Bilbao mở đường cho những Laporte, Nico Williams và Unai Simon, còn Sociedad dù không còn giữ chính sách chỉ dùng người xứ Basque nhưng đổi lại đã mở cửa cho nhiều tài năng nước ngoài. Antoine Griezmann (Atletico), Alexander Isak (Newcastle), Martin Odegaard (Arsenal), Theo Hernandez (AC Milan) đều đã chơi cho đội chủ sân San Sebastian trước khi đặt chân tới các CLB lớn hiện tại, và hy vọng Takefusa Kubo sẽ là người tiếp theo.

Không những thế Sociedad còn sở hữu một cầu thủ lá bùa may mắn: Mikel Oyarzabal, người ghi bàn hạ ĐT Anh ở chung kết EURO. Đó là trận chung kết thứ 4 liên tiếp anh lập công cho đội nhà, trước có chung kết Cúp nhà Vua 2020 cho Sociedad, chung kết Olympic 2021 cho U23 Tây Ban Nha và chung kết UEFA Nations League 2023 cho tuyển quốc gia. Oyarzabal chỉ thua chung kết Olympic và bàn thua của U23 Tây Ban Nha đến chỉ 4 phút sau khi anh rời sân.

Bóng đá Tây Ban Nha bắt đầu tại xứ Basque, giành được thành công đầu tiên nhờ xứ Basque, chức vô địch Cúp nhà Vua đầu tiên (1903) thuộc về xứ Basque, tên giải thưởng Vua phá lưới (Pichichi) cũng vinh danh một cầu thủ xứ Basque. Phù hợp làm sao khi chiến thắng ở EURO 2024 mới đây, chiến thắng ấn tượng nhất trong lịch sử các giải đấu của tuyển Tây Ban Nha, được định đoạt bởi những người xứ Basque.