22 năm từ đỉnh cao xuống vực sâu của bóng đá Đà Nẵng

Năm 2001, Đà Nẵng chính thức trở lại hạng đấu cao nhất của bóng đá Việt Nam. Hơn hai thập niên gắn bó cùng V.League của đội bóng sông Hàn là quãng thời gian có lúc rực rỡ, nhưng cuối cùng khép lại bằng một cái kết cay đắng.

Một thời vàng son

Vòng cuối giai đoạn 2 nhóm dưới V.League 2023 khép lại với nỗi buồn khó phai dành cho người hâm mộ bóng đá Đà Nẵng. Đội bóng sông Hàn thi đấu quật khởi để giành chiến thắng 3-1 trên sân 19/8 Nha Trang, nhưng chừng đó không đủ để họ ở lại V.League. Lần đầu tiên sau 22 năm, bóng đá Đà Nẵng phải xuống hạng.

Advertisement

Câu lạc bộ Đà Nẵng từng là một thế lực của V.League.

Một số người hâm mộ có thể đổ lỗi cho trận đấu diễn ra cùng giờ, khi TP Hồ Chí Minh và Bình Dương hòa không bàn thắng trên sân Thống Nhất. Kết quả này của 2 đội bóng Đông Nam Bộ giúp họ khép lại V.League với 1 điểm nhiều hơn Đà Nẵng. Nhưng như cổ nhân đã nói, tiên trách kỷ, hậu trách nhân.

Kết thúc giai đoạn 1, Đà Nẵng chỉ giành được 10 điểm sau 13 trận. Đội bóng sông Hàn tự mất quyền tự quyết cho một vị trí trụ hạng sớm, khi khoảng cách giữa họ với top 8 lên tới 8 điểm. Bước sang giai đoạn 2, sau trận mở màn hòa không bàn thắng với Bình Dương, Đà Nẵng đi vào chuỗi thi đấu bết bát khi thua liền 3 trận.

Thất bại 0-1 trước Sông Lam Nghệ an (SLNA) của Đà Nẵng ở vòng áp chót trở thành bước ngoặt quyết định cho cuộc chiến trụ hạng tại V.League 2023. Cũng trong ngày hôm đó, TP Hồ Chí Minh bất ngờ thắng Hoàng Anh Gia Lai (HAGL), còn Bình Dương vùi dập Khánh Hòa 3-0 trên sân nhà. Cuộc đua trụ hạng từ thế "tam mã" cùng có 11 điểm, trở thành Đà Nẵng tụt lại phía sau.

Trước vòng đấu cuối cùng của nhóm dưới V.League 2023, Đà Nẵng được dự đoán có 99% khả năng xuống hạng. Ngay cả khi đội bóng sông Hàn đánh bại Khánh Hòa, nỗ lực của họ cũng thành vô nghĩa. Bình Dương và TP Hồ Chí Minh sẽ gặp nhau trong vòng cuối, và họ chỉ cần một trận hòa để trụ hạng. Mọi sự sau đó đã diễn ra đúng như thế.

Nếu Đà Nẵng có kết quả thi đấu tốt hơn trong giai đoạn 1, họ lẽ ra đã trụ hạng từ sớm. Nếu Đà Nẵng có nhiều hơn 1 điểm trong 4 vòng đầu tiên của giai đoạn 2, họ đã không đánh mất quyền tự quyết vào tay những đối thủ còn lại. Nhưng những chữ "nếu" ấy đã không xảy ra, và Đà Nẵng đã xuống hạng lần đầu sau 22 năm.

Đà Nẵng là một trong 5 thành phố trực thuộc trung ương, và cũng tự hào khi sở hữu câu lạc bộ (CLB) bóng đá mạnh nhất khu vực duyên hải Nam Trung Bộ. Nếu không tính đến SLNA, Đà Nẵng chính là đội bóng gắn bó lâu nhất với V.League. Quãng thời gian gắn bó với V.League có thể ví như toàn bộ thời thanh xuân của một con người.

Kết thúc mùa bóng 2000/2001, Đà Nẵng trở lại hạng đấu cao nhất của bóng đá Việt Nam với vị trí Á quân giải Hạng Nhất quốc gia. Kể từ đó, Đà Nẵng được biết đến như một trong những đội bạo chi hàng đầu V.League. Không ít tuyển thủ xuất chúng một thời như Võ Văn Hạnh, Lê Huỳnh Đức từng chọn đội bóng sông Hàn làm nơi gắn bó.

Những khoản đầu tư cho bóng đá Đà Nẵng bước lên tầm cao mới vào năm 2008, thời điểm Ngân hàng Sài Gòn - Hà Nội (SHB) trở thành nhà tài trợ chính cho CLB. Một năm sau, đội bóng công khai nguồn ngân sách lên tới 55-60 tỷ đồng/năm và giành chức vô địch V.League 2009. Đội hình Đà Nẵng thời điểm ấy có không ít tuyển thủ quốc gia, lại sở hữu những ngoại binh hàng đầu như Merlo, Almeida.

Những cái nhất

Trong thời điểm hàng loạt doanh nhân bỏ tiền vào V.League, Đà Nẵng vẫn có chỗ đứng riêng nhờ không ít cái nhất. Đây chính là đội bóng đầu tiên cử huấn luyện viên và tuyển trạch viên sang nước ngoài "xem giò" ngoại binh, thay vì tiếp nhận thông tin qua người đại diện. 15 năm trước, huấn luyện viên (HLV) Phan Thanh Hùng đã đến Nam Mỹ để hiểu tường tận về thị trường chuyển nhượng quốc tế.

Trong lịch sử, Đà Nẵng đã 2 lần vô địch V.League cùng những khoản đầu tư lớn.

"Cầu thủ Nam Mỹ thích đến Việt Nam thi đấu lắm, vì lương ngoại binh V.League thời đó cao gấp 2-3 lần lương bản địa. Nhưng cầu thủ lại là tài sản của câu lạc bộ, giá trị chuyển nhượng lên đến cả triệu USD nên chúng tôi không kham nổi. Đội bóng phải chuyển hướng sang tìm đến những cầu thủ tự do nhưng có chất lượng chuyên môn tốt", HLV Phan Thanh Hùng nói trong một lần chia sẻ.

CLB Đà Nẵng khi ấy cũng là đội bóng hiếm hoi có HLV đội trẻ nhận lương và đãi ngộ tương đương HLV đội một. Đầu mùa giải V.League 2009, HLV Phan Thanh Hùng được tín nhiệm cho vị trí "thuyền trưởng" nhưng kết quả một số vòng đầu tiên không như kỳ vọng. Ban lãnh đạo đội bóng quyết định đưa HLV Lê Huỳnh Đức lên thay. HLV Phan Thanh Hùng trở lại làm đội trẻ nhưng đãi ngộ không đổi.

Sau chức vô địch vào năm 2009, Đà Nẵng có lần tiếp theo xưng vương ở mùa giải V.League 2012. Vài tháng sau, đội bóng sông Hàn chính thức tiến một bước dài trên con đường chuyên nghiệp hóa. Sân Hòa Xuân được khởi công xây dựng, trở thành một trong những sân bóng hiếm hoi được dành riêng để tổ chức bóng đá, bên cạnh sân Pleiku.

Được xây dựng trong vòng 3 năm rưỡi với kinh phí 3 tỷ đồng, sân Hòa Xuân biến Đà Nẵng trở thành đội bóng đầu tiên ở V.League có sân bóng mới. Sân vận động này cũng trở thành mô hình kiểu mẫu cho một sân bóng đá chuyên nghiệp của Việt Nam với những hàng ghế VIP, quầy bán đồ ăn phục khán giả và hệ thống điện hoàn chỉnh.

Những bước sa sút

Trong thời gian sân Hòa Xuân được thi công, những người tinh ý dường như có thể cảm thấy "một chút gì đó không ổn" với bóng đá Đà Nẵng trong tương lai. Sân bóng này ban đầu được dự kiến khánh thành trước mùa giải V.League 2015. Nhưng cuối cùng, phải đến cuối năm 2016, sân Hòa Xuân mới được chính thức hoàn tất mọi hạng mục.

Kể từ năm 2017, bóng đá Đà Nẵng chứng kiến câu lạc bộ đi xuống.

Cuối năm 2015 cũng là khoảng thời gian bóng đá Đà Nẵng trải qua những ngày hy hữu. Tháng 9 năm ấy, tiền vệ Trần Anh Khoa (CLB Đà Nẵng) gặp chấn thương nặng khi bị hậu vệ Quế Ngọc Hải (SLNA) vào bóng thô bạo. Ngọc Hải cuối cùng nhận án phạt thích đáng và phải bồi thường cho Anh Khoa, nhưng đó là sự cố khiến tất cả các bên đều phải nhận thất bại cuối cùng.

Câu chuyện Anh Khoa - Ngọc Hải khép lại khi hậu vệ SLNA gom đủ tiền bồi thường theo quy định. Đội bóng xứ Nghệ chê CLB Đà Nẵng "ngồi đếm tiền như hàng tôm hàng cá" cho đủ số tiền 834 triệu đồng. Ở chiều ngược lại, CLB Đà Nẵng cáo buộc SLNA cố tình trả tiền mặt dù được yêu cầu chuyển khoản. Trước đó đôi bên cũng kì kèo thanh toán, khiến Anh Khoa phải phẫu thuật chậm hơn dự kiến.

Một năm sau khi lên bàn mổ, Anh Khoa chính thức giải nghệ. Anh có thể không phải là cầu thủ quá xuất chúng, nhưng là người Đà Nẵng, trưởng thành từ lò đào tạo trẻ CLB Đà Nẵng. Câu chuyện của Anh Khoa cũng mở ra một chương buồn cho bóng đá Đà Nẵng. Từ một đội bóng thuộc top 3, top 4, vị trí của họ rơi tự do xuống top 10.

Quãng thời gian Đà Nẵng sa sút trên đấu trường V.League bắt đầu từ năm 2017, thời điểm thành phố thông báo chi 20 tỷ đồng/năm cho công tác đào tạo bóng đá trẻ. Nhưng theo chia sẻ từ chủ tịch đội bóng, từ năm 2017 đến 2020, số tiền thực tế CLB nhận được là 55 tỷ đồng, tức 11 tỷ mỗi năm. Nhà tài trợ phải liên tục bù lỗ.

Tháng 9/2022, CLB Đà Nẵng gây bất ngờ bằng việc thông báo không cử đội U17 tham gia vòng chung kết giải U17 quốc gia. Theo chia sẻ của lãnh đạo đội bóng, khoản kinh phí dự trù cho đội dự giải vào khoảng 300 triệu đồng. Số tiền này không quá lớn nếu so với tổng ngân sách đào tạo trẻ, nhưng đội quyết định bỏ giải để mong CLB được quan tâm hơn.

Đôi bên sau đó đã ngồi làm việc cùng nhau, nhưng không đạt được tiếng nói chung. U17 Bình Dương được chọn để thi đấu thay Đà Nẵng ở giải U17 quốc gia năm ngoái. Đà Nẵng cũng khép lại mùa giải V.League 2022 ở vị trí thứ 10. Khoảng cách giữa họ và đội xuống hạng, CLB Sài Gòn, chỉ vỏn vẹn 3 điểm.

Sau một mùa bóng đáng quên, Đà Nẵng của năm 2023 thậm chí còn làm tệ hơn những gì họ thực hiện 1 năm trước. Việc xuống hạng là điều không ai mong muốn, nhưng cũng là hồi chuông cảnh tỉnh về hướng làm bóng đá của đội bóng sông Hàn. Họ có thể làm lại từ đầu ở giải hạng Nhất, hoặc không.